معمولا پدر و مادرها، از لذت تربیت کودکانه که خارج می‌شوند و به سختی ترییت نوجوان می‌رسند، کم می‌آورند. ابراز ناامیدی می‌کنند و در برابر چالش‌های سن نوجوان، سوالات و انزواطلبی او احساس ناتوانی می‌کنند و گاهی وقت‌ها از تعبیر “تسمه پاره کردن” نیز استفاده می‌کنند.
واقعیت این است که هفت سال اول کودک، نقش بسیاری در اطاعت پذیری او در نوجوانی دارد اما هیچ کاری غیرممکن نیست و نوجوانی در واقع فصل چالش‌ها و رویکردهاست.
برای تربیت نوجوان حرف بسیار است که ذیلا به ذکر چند نکته می‌پردازیم:
نکته نخست، شناخت صحیح نوجوان، ویژگی‌های شخصیتی و چالش‌های سنی اوست.
اولین ویژگی در نوجوان، میل او به قدرت و اظهار آن است. زور بازو، توانایی‌های جسمی و حرکتی، قدرت صدا و… از موضوعاتی است که نوجوان در برخورد با دوستان و خانواده تلاش می‌کند آنها را اثبات کند.
برای برخورد صحیح با این ویژگی، باید او و ویژگی‌اش را در جایگاه صحیحش تایید کرد. مثلا شرایط را برای به رخ کشیدن توان جسمی نوجوان در ورزش گروهی و باشگاه فراهم کنیم. توجه داشته باشیم اگر نتوانیم او را در جایگاه درستش مورد تایید قرار دهیم، او برای اثبات توانایی‌اش دست به کارهایی می‌زند که مورد قبول ما نیست. مثلا ممکن است با قلدری بر سر خواهر و برادر کوچکتر، قدرت و تسلطش را به رخ بکشد.
دومین ویژگی در سن نوجوانی، میل به آگاهی و سر درآوردن از امور مختلف است. برای برخورد صحیح در این موضوع لازم است خودمان با جهت‌دهی به میل او، اطلاعات لازم را به قدر کافی و لازم در اختیارش قرار دهیم. همچنین فرصت‌هایی از پیش طراحی شده و با نظارت برای تجربه و تنهایی او فراهم کنیم.
سومین ویژگی در سن نوجوانی، بی‌ثباتی و تزلزل شدید اوست. نوجوانی معروف است به چهارفصل. در اصلاح، نوجوان دمدمی مزاج است. ممکن است ظرف چند روز و حتی چند دقیقه و ساعت به چند موضوع ضد و نقیض، اهمیت و علاقه نشان دهد. این موضوع باید از طرف والدین درک شود و نوجوان مورد مواخذه قرار نگیرد.
چهارمین ویژگی: نوجوان به دوستی میل شدیدی دارد. میلی که اگر مدیریت نشود، ممکن است دچار اشکال و ایراد شود. در اینجا، توصیه ما به والدین همراهی با نوجوان، شناخت دوستان، فراهم کردن شرایط مناسب برای شناخت از دوستان و شرکت نوجوان در دورهمی و رفاقت با دوستان و همسالان و همجنسانی است که از فیلتر خانواده و پدر و مادر رد شده و مورد تایید قرار گرفته‌اند.
پنجمین ویژگی در نوجوان، نافرمانی، استقلال و پرهیز از حرف شنوی است. ویژگی‌ای که غالب پدر و مادرها را خسته و کلافه می‌کند و ممکن است به اشتباه، روی نوجوان برچسب‌های مختلفی از جمله بی‌ادب، گستاخ و لجباز بزنند.
توصیه ما در شرایط مذکور، پرهیز از امر و نهی زیاد و مشورت گرفتن از نوجوان به عنوان یک فرد مستقل و رو به رشد و بالندگی است.
همچنین با توجه به این ویژگی‌ها اگر والدین طالب موفقیت در تربیتند، لازم است تلاش کنند تا با نوجوانشان وارد فاز رفاقت شوند. رفیق بودن با ویژگی‌های رفاقتی باعث می‌شود گارد نوجوان در برابر توصیه‌ها و دستورات مادر و پدر بشکند و متوجه علاقه آنها باشد و در نهایت حرف شنوی در او بالا برود.
واقعیت این است که گاهی ما پدر و مادرها از یاد می‌بریم که همه ما این دوران را گذرانده‌ایم و باید با صبر و حوصله فرزندمان را یاری کنیم تا از مرحله هویت‌یابی و شخصیت پردازی عبور کند و بتواند جوانی لایق و موثر باشد.
یادمان باشد تربیت بی‌حـوصله ممکن نیست.
