امروزه مقوله ازدواج و انتخاب همسر یکی از دغدغه‌های بزرگ جوانان میباشد. گاها جوانی که میخواهد ازدواج کند، میگوید “من همسری فوق‌العاده میخواهم”. روزی پسری به من گفت: “من برای ازدواج به دنبال دختری پاک، مؤمن، متعهد، بااخلاق و… هستم.” سخنش را قطع کرده و پرسیدم: “تو برای زندگی با چنین دختری چند درصد این صفات را داری؟!” فکر کرد و گفت: “ده درصد!!” سپس بلافاصله گفت: “عجب تلنگری به من زدید. انگار تازه از خواب بیدار شدم. انصاف نیست من هرجور دلم میخواهد باشم و طالب همسری از هر جهت فوق‌العاده نیز باشم.”
آری. کسانی که میخواهند همسرشان بهشتی باشد، ابتدا باید خودشان بهشتی باشند.
خداوند در قرآن به عنوان بیان یکی از نعمت‌های مادی و معنوی بهشت از همسران بهشتی و ویژگی‌هایی از آنان یاد نموده است. مناسب است در اینجا نگاهی به برخی از این ویژگیها از دیدگاه قرآن داشته باشیم تا با تقویت آنها در خود، برای شریک زندگیمان همسری شایسته شویم.
ویژگی‌های همسران بهشتی:
۱- عفت و پاکی
عفت یعنی پاکی ویژه و مراقبت شدید از سلامت نفس که به همه وجود انسان نسبت داده میشود؛ عفت فکر، عفت زبان، عفت چشم، عفت شکم و پاکدامنی. همسران بهشتی از هر جهت عفیف و پاکیزه هستند.۱
۲- عشق و وفاداری
نگاه همسران بهشتی تنها به شریک زندگیشان است؛ به او عشق ورزیده و از غیر او چشم میپوشند.۲
۳- پرهیز از نیش و کنایه و بدزبانی
زبان همسران بهشتی پاک و سخنشان سالم و به دور از توهین، تحقیر، تمسخر و سخنان آزاردهنده است.۳
۴- خوش‌صحبتی و شیرین‌زبانی
آنان با سخنان دلنشین و کلمات لذت‌بخش به همسر خود، روحیه و نشاط میبخشند.۴
۵- درک مقابل و هم‌فکری
همسران بهشتی هم‌سن‌وسال، هم‌فکر و هم‌سلیقه هستند و از رنج درک نشدن و درک نکردن در امانند.۵
۶- همت بلند و ارزش‌مداری
آنان ظاهربین و کم‌همت نیستند که شیرینی زندگی را به خاطر امور پوچ و کم ارزش به تلخی لجاجت و درگیری تبدیل کنند؛ بلکه با همتی بلند، دست در دست یکدیگر قله‌های کمال را یکی پس از دیگری فتح میکنند.۶
بعد از بررسی ویژگی‌های همسران بهشتی و تمرین و کسب آمادگی فردی برای ازدواج، لازم است نسبت به برخی ویژگی‌های یک همسر خوب اطلاع پیدا کنیم تا در انتخاب همسر آینده به نتیجه‌ی دلخواه برسیم.
برای اطلاع از نقش تغذیه در سلامتی و بلوغ نوجوان کلیک کنید.
ویژگی‌های همسر خوب:
شایستگی خانواده
محیط رشد و نمو در فکر و روح و اخلاق و اعمال انسان تأثیر فراوانی دارد. انسان نیز همانند یک گیاه، نیاز به محیط مناسب برای رشد و تکامل خود دارد. پس این مهم است که همسر آینده‌ی یک جوان در چه خانواده‌ای و با چه دیدگاه‌هایی بزرگ شده است.
امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: “از خاندان صالح و شایسته همسر انتخاب کنید که نطفه و وراثت، اثر پنهانی و ناخواسته در فرزند و نسل شما دارد.” ۷
پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم نیز فرموده‌اند: “از گل‌ها و سبزه‌هایی که در مزبله‌ها روییده‌اند، بپرهیزید.” پرسیدند منظور چیست؟ فرمودند: “زن زیبا که در خانواده‌ی بد و ناشایست رشد کرده باشد.” ۸
اخلاق
اخلاق خوب، کمبودهای مادی و حتی کمبودهای جسمی و زیبایی را جبران می کند. بارها مشاهده شده است همسرانی که از جهات مالی، مادی و نیز زیبایی در حد متوسط و حتی پایینتر قرار داشته اند، به دلیل داشتن اخلاق نیکو از زندگی گرم و عاشقانه‌ای برخوردار بوده‌اند؛ تا آنجا که زبانزد دیگران واقع شده‌اند. در نقطه‌ی مقابل، چه بسیار همسرانـی کـه بـا داشـتن رفاه مادی فراوان در بهترین خودروها سوار بوده و در زیباترین ویلاها سکونت داشته‌اند، اما از دست اخلاق بد یکدیگر و نیش و کنایه ها و زخم زبانها بارها آرزوی مرگ کرده‌اند.
به همین علت، پیشوایان معصوم ما اخلاق را یک شرط اساسی دانسته اند؛ یکی از دوستان امام رضا علیه‌السلام میگوید به آن حضرت نامه نوشتم و پرسیدم: من قوم و خویشی دارم که از دخترم خواستگاری کرده ولی بداخلاق است، چه کنم؟ حضرت در پاسخ نوشتند: “اگر بد اخلاق است، به او دختر ندهید.” ۹
در راستای تأکید بر اهمیت اخلاق، پیامبر اکرم صلوات الله علیه نیز فرموده‌اند: «کامل ترین فرد از جهت ایمان آن کسی است که اخلاقش از دیگران بهتر است، نسبت به خانواده خود بیشتر مهر ورزیده و مدارا میکند». ۱۰
۳- تعهد دینی و اخلاقی (تقوا)
هنگامی که شخصی به عهد با پروردگارش وفادار است و از نافرمانی‌اش می پرهیزد در عهد با همسر نیز میتواند وفادار باشد و به او ظلم نکند.
مردی در مورد ازدواج دخترش، با امام حسین علیه‌السلام مشورت کرد. حضرت فرمودند: “او را به مردی با تقوا و پاکدامــن بــده؛ اگر دوستش داشته باشد، گرامی‌اش میدارد و اگر دوستش نداشته باشد، (دسـت کـم) به او ستم نمیکند چرا که از خدا می‌ترسد.” ۱۱
اما وقتی فردی با خداوند که همه‌ی نعمت‌ها و محبتها از اوست، عهدشکنی میکند و پشیمانی و توبه به دنبال ندارد، چه تضمینی است کـه بـه مـا وفادار باشد؟
پیامبر اکرم صلوات‌الله علیه فرمودند: “هرکس دختر خود را به ازدواج مرد فاسق یعنی کسی که آشکارا گناه میکند درآورد، با این عمل، او پیوند خویشاوندی خود را قطع و به دختر خود خیانت کرده است.” ۱۲
４- عقل و درایت
نقش عقل در زندگی بر کسی پوشیده نیست و نادانی و نفهمی همسر، زندگی را بر انسان سخت و تلخ می کند؛ در روایتی میخوانیم: “بپرهیز از ازدواج با احمق و کم‌عقل، چرا که هم‌نشینی با او تباه کردن عمر است.” ۱۳
چگونه می‌توان عقل و درایت را در کسی تشخیص داد؟ اول از روش و منش خانواده و بستگان نزدیک، چون بخش قابل توجهی از عقل و درایت تحت تأثیر وراثت و محیط است؛ سپس دقت در رفتار، گرایشها و سخنان شخص.
۵- روحیه‌ی حق پذیری
گاهی فردی حقیقتی را نمیداند و به آن عمل نمیکند اما همین که متوجه اشتباه خود شد، رفتارش را اصلاح میکند. با این روحیه‌ی ارزشمند، همه‌ی کاستی‌ها قابل جبران است اما اگر کسی بر اثر جهل یا تعصب بیجا، بر سخن یا عمل خود پافشاری کند و حتی بعد از روشن شدن اشتباهش هم از آن دست برندارد، مطمئناً بـا شـخص دارای چنین روحیه‌ای نمی‌توان زندگی کرد.
۶- هماهنگی و تناسب (کفویت)
هماهنگی همسران با یکدیگر شامل دو بخش است:
الف) ضروری و واجب: هماهنگی در باورهای دینی و تعهدات اخلاقی
ب) بهتر و مستحب: مواردی مانند تناسب در وضع مالی، تحصیلات و میزان تفاوت سنی
اگر فردی از جهت ایمان و اخلاق فوق‌العاده بوده باشد، می‌توان در موارد دوم تا حدودی کوتاه آمد.
۷- تندرستی
تندرستی در سلامت خانواده و فرزندان نقش مهمی دارد. اما تذکر دو نکته لازم است:
به ندرت پیش می‌آید فردی که امتیازات ویژه‌ای در همه زمینه‌ها دارد، در عین ابتلای شخصی به بیماری خاصی با او ازدواج کند. این یک استثناء است که در صورت داشتن آمادگی می‌توان به آن اقدام نمود.
در صورت داشتن همه‌ی شرایط مهم دیگر، موارد کوچکی مانند آسیب دیدگی انگشت، وجود انگشت زائد، لکنت زبان و… قابل چشم‌پوشی است.
۸- زیبایی نسبی و دلنشین بودن
گرچه زیبایی نمی‌تواند انگیزه‌ی اصلی انسان برای ازدواج باشد و شرایط دیگر در اولویت است، اما زیبایی نسبی و از آن مهم‌تر دلنشین بودن است. اگر ملاقات و گفتگو با فرد مورد نظـر بـرای جوان دلنشین نبود، می توان دیدارها را تکرار کرد ولـی اگـر بـاز هـم نتیجه‌ی مطلوب حاصل نشد، ازدواج توصیه نمی‌شود؛ حتی اگر اطرافیان اصرار کنند.
شخصی به امام صادق علیه‌السلام گفت: “من میخواهم با زنی ازدواج کنم ولی پدر و مادرم علاقه دارند که زن دیگری را به همسری خود درآورم.” حضرت فرمودند: “زن دلخواه خودت را بگیر و آن را که پدر و مادرت میخواهند و به او علاقه نداری ترک کن.” ۱۴
البته روشن است که حضرت در موقعیتی این توصیه را فرموده‌اند که شخص مورد نظر شرایط مناسب را داشته اما والدین بی‌دلیل مخالفت می‌کرده‌اند.
اگر میخواهید درباره نقش تفکر در تربیت نوجوان اطلاعات کسب کنید، اینجا کلیک کنید.
منابع:
(برگرفته از کتاب‌های “نامه‌ای به جوان در آستانه ازدواج” و “زندگی با قرآن” از استاد مهدی عدالتیان)
۱_تفسیر نمونه؛ ج ۲۳، ص ۲۲۱
۲_سوره بقره؛ ۲۵
۳-سوره الرحمن؛ ۵۶
۴-سوره واقعه؛ ۳۷ از معانی «عَروب»، خوش‌زبانی و پرهیز از نیش و کنایه است و «اتراب» جمع ترب به معنی همسانی در سن و سال و نیز در فکر و سلیقه است که نتیجه آن درک متقابل است.
۵-همان.
۶_واقعه؛ ۳۴. از معانی فرش مرفوعۀ همسرانی دارای همت بلند میباشد.
۷_مکارم الخلاق، ص۱۹۷
۸_وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۳۵
۹_وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۸۱
۱۰_المحجه البیضاء، ج ۳، ص۹۸
۱۱_مکارم الخلاق، ص۲۰۴
۱۲_المحجه البیضاء، ج ۳، ص۹۴
۱۳_بحارالانوار، ج۱۰۳، ص۲۳۲
۱۴_کافی ج ۵، ص ۴۰۱
