توحید الهی، که به معنای یکتاپرستی است، یکی از اصول اساسی دین اسلام و بهویژه مذهب تشیع محسوب میشود. این اصل به تصدیق یگانگی خداوند اشاره دارد و به عنوان یکی از مهمترین مبانی اعتقادی در مذهب شیعه شناخته میشود. مستشرقین، یا خاورشناسان، با بررسیهای گستردهای که در طول تاریخ انجام دادهاند، دیدگاههای متفاوتی نسبت به توحید الهی در اسلام و بهویژه در مذهب تشیع ارائه کردهاند. این مقاله به بررسی نظرات برخی از مستشرقین برجسته در مورد توحید الهی در مذهب شیعه میپردازد.
توحید الهی در تشیع
توحید الهی به چهار بخش عمده تقسیم میشود: توحید در ذات، توحید در صفات، توحید در افعال و توحید در عبادت. این چهار بخش بهطور کلی به معنای یکتایی و یگانگی خداوند در همه جنبهها است. شیعیان بر این باورند که خداوند هیچ شریک، همتا یا مثلی ندارد و تمامی صفات او عین ذات او هستند. این اعتقاد عمیقاً در آموزههای امامان شیعه و کتب دینی آنان منعکس شده است.
دیدگاههای مستشرقین
مستشرقین در مطالعات خود در زمینه دین اسلام و بهویژه مذهب تشیع، به توحید الهی توجه ویژهای داشتهاند. برخی از مستشرقین با نگاهی مثبت و برخی با نگاهی انتقادی به بررسی این اصل پرداختهاند.
ایگناس گلدزیهر (Ignaz Goldziher)، یکی از مستشرقین برجسته، در مطالعات خود به تشریح اصول دین اسلام و بهویژه توحید پرداخته است. او معتقد است که توحید الهی در مذهب شیعه بهطور خاص تأکید بیشتری بر جنبههای عرفانی و معنوی دارد. گلدزیهر تأکید میکند که شیعیان، علاوه بر تاکید بر یگانگی خداوند، به رابطهی نزدیک و شخصی با او نیز اهمیت زیادی میدهند.
هنری کوربن (Henry Corbin)، مستشرق فرانسوی، نیز به بررسی عمیق توحید در مذهب تشیع پرداخته است. او بر این باور است که توحید در شیعه بهطور گستردهای با مفاهیم عرفانی و فلسفی آمیخته شده است. کوربن معتقد است که شیعه با تأکید بر امامت و نقش واسطهای امامان بین خدا و بندگان، نوعی توحید عملی را به تصویر میکشد که در آن امامان بهعنوان راهنما و واسطهای برای فهم بهتر خداوند و ارتباط با او عمل میکنند.
ادوارد براون (Edward Browne)، مستشرق انگلیسی، نیز در مطالعات خود به توحید الهی در مذهب شیعه توجه کرده است. او به این نکته اشاره میکند که توحید در شیعه نه تنها به معنای یگانگی خداوند است، بلکه به معنای یگانگی در پیروی از امامان معصوم نیز میباشد. براون معتقد است که این نوع توحید به شیعیان کمک میکند تا یکپارچگی و وحدت در عقاید و اعمال خود را حفظ کنند.
دوره باورهای من، مروری بر باورهای اعتقادی یک شیعه در ۱۲ جلسه آموزشی شامل بیش از ۱۰۰ دقیقه آموزش تصویری و ۳۶۰ دقیقه آموزش صوتی مکمل به همراه مثال، مباحث اصول دین شیعه ( توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد) را به زبان ساده، روان و کوتاه توسط آکادمی نوهاد آماده شده و تقدیم می گردد. این دوره مقدماتی برای استفاده عموم مردم می باشد. هم اکنون میتوانید، برای اطلاع بیشتر روی ” دوره باور های من “ کلیک کنید.
تأثیر توحید الهی بر زندگی شیعیان
توحید الهی در زندگی روزمره شیعیان تأثیر عمیقی دارد. این اصل نه تنها در عبادات و مناسک دینی، بلکه در تمامی جنبههای زندگی فردی و اجتماعی شیعیان نقش بسزایی ایفا میکند. شیعیان با اعتقاد به توحید الهی، به اصول اخلاقی و ارزشهای دینی پایبند بوده و تلاش میکنند تا زندگی خود را بر مبنای رضایت خداوند و دستورات امامان معصوم تنظیم کنند.
نتیجهگیری
توحید الهی به عنوان یکی از اصول اساسی دین شیعه، همواره مورد توجه و بررسی مستشرقین قرار گرفته است. این اصل با تأکید بر یگانگی خداوند و نقش امامان در هدایت بندگان، یکی از مهمترین مبانی اعتقادی شیعیان است. مستشرقین با دیدگاههای مختلف خود، به فهم بهتر و عمیقتر از این اصل کمک کردهاند و نقش آن را در زندگی فردی و اجتماعی شیعیان مورد بررسی قرار دادهاند. توحید الهی نه تنها بهعنوان یک اصل اعتقادی، بلکه بهعنوان راهنمایی برای زندگی بهتر و نزدیکتر به خداوند، جایگاه ویژهای در مذهب تشیع دارد.